ΜΟΡΦΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Α. Επαγγελματική Κατάρτιση (ανέργων, εργαζόμενων)
B. Γενική Εκπαίδευση Ενηλίκων
•Εκπαίδευση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων
•Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας
•Σχολές Γονέων
•Οργανωμένη μάθηση σε πολιτιστικά ζητήματα
•Εκπαίδευση στην τρίτη ηλικία •κ.ά.

ΣΧΟΛΕΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ (ΣΔΕ)¹
ΙΔΡΥΣΗ-ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ-ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ-ΔΙΟΙΚΗΣΗ
Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) είναι δημόσια σχολεία ενηλίκων στο πεδίο της Διά Βίου Μάθησης. Απευθύνονται σε πολίτες 18 ετών και άνω, οι οποίοι δεν έχουν ολοκληρώσει την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Με το θεσμό αυτό παρέχεται η δυνατότητα να αποκτήσουν τίτλο ισότιμο με το απολυτήριο Γυμνασίου (ν.2525/1997)², δίνοντας έμφαση στην απόκτηση βασικών προσόντων και στην ανάπτυξη προσωπικών δεξιοτήτων. Τα ΣΔΕ αποτελούν συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα, το οποίο εντάσσεται στο Ε.Π. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση 2014-2020» και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο, η δε υλοποίησή του ανατίθεται στο Ίδρυμα Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ) ενώ τη λειτουργία των σχολείων καθώς και την παρακολούθηση του εκπαιδευτικού έργου την αναλαμβάνει η Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης (ΓΓΕΕΚ&ΔΒΜ).

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ
Κανονισμός Οργάνωσης και Λειτουργίας των ΣΔΕ:
1. ΥΑ 5953/23.6.2014 (ΦΕΚ 1861/Β/8.7.2014)
2. ΥΑ 192979/14.11.2016 (ΦΕΚ 3815/Β/28.11.2016)
3. Ν. 4763/2020 – Κεφάλαιο Ι’ “ΣΧΟΛΕΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ” (ΦΕΚ 254/Α/21.12.2020)
Το Πρόγραμμα Σπουδών, διαμορφωμένο σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές πολιτικές για τη διά βίου μάθηση και τις προδιαγραφές που έθεσε η Ευρώπη για τα ΣΔΕ, τις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων και τους τρόπους με τους οποίους μαθαίνουν αποτελεσματικότερα οι ενήλικες, και τέλος, τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής κοινωνίας εστίασε σε μια ολιστική προσέγγιση του εκπαιδευόμενου³. Είναι ανοικτό και ευέλικτο και βασίζεται στην αρχή των πολυγραμματισμών, της πολυτροπικότητας και της διαθεματικότητας και όχι σε ένα αυστηρά προκαθορισμένο και κεντρικά σχεδιασμένο αναλυτικό πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα στα ΣΔΕ είναι ταχύρρυθμο και διαρκεί 18 μήνες, 2 σχολικά έτη, που διακρίνονται σε δύο εννεάμηνες περιόδους. Το ωρολόγιο εβδομαδιαίο πρόγραμμα καλύπτει 25 ώρες (20 ώρες καλύπτονται από Γραμματισμούς, 2 ώρες από Συμβουλευτικές Υπηρεσίες και 3 ώρες από εργαστήρια διαφόρων δραστηριοτήτων – projects).

1 ΕΚΔΑΑ, Το Πρόγραμμα Σπουδών και η Διδακτική Μεθοδολογία στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, Εκπαιδευτικό Υλικό, Αθήνα 2018.
2 Το 1997, στο περιθώριο του Συμβουλίου Υπουργών Παιδείας στο Άμστερνταμ, η Γαλλίδα επίτροπος Edith Cresson που έχει εισαγάγει τα ΣΔΕ στην Ευρώπη ως μέσο καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού, προτείνει στον Υπουργό Παιδείας Γεράσιμο Αρσένη την ίδρυση ΣΔΕ στην Ελλάδα. Έτσι, δύο χρόνια μετά την έκδοση της Λευκής Βίβλου, η Ελλάδα θεσμοθετεί με τον νόμο 2525 το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας ως ένα ευέλικτο πρόγραμμα εκπαίδευσης ενηλίκων που δίνει τη δυνατότητα σε όσους διέρρευσαν από το εκπαιδευτικό σύστημα, πριν ολοκληρώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση, να συνεχίσουν τις σπουδές τους και, σε διάστημα δύο ετών, να αποκτήσουν τίτλο ισότιμο με το απολυτήριο του Γυμνασίου.
3 Η γνώση αυτή καθεαυτή δεν είναι αυτοσκοπός αλλά δίνεται βάρος στην υποστήριξη του εκπαιδευόμενου με στόχο κυρίως την ανάκτηση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησής του καθώς και την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων. Η διδασκαλία των γνωστικών αντικειμένων – γραμματισμών προσαρμόζεται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των εκπαιδευομένων. Αυτό που κυρίως επιδιώκεται μέσα από το Πρόγραμμα Σπουδών είναι η ανάπτυξη των μεταγνωστικών δεξιοτήτων των εκπαιδευομένων, η ανάπτυξη δηλαδή της ικανότητας να «μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν». Επίσης η τόνωση της αυτοεκτίμησης προκειμένου να είναι σε θέση να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία και τη ζωή (Χατζηθεοχάρους, Γιοβάννη, & Νικολοπούλου, 2010).

ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΙ-ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ-ΣΧΕΔΙΑ ΔΡΑΣΗΣ (PROJECT)
Οι γραμματισμοί που αποτελούν τον κορμό του προγράμματος είναι οι εξής:
1. Ελληνική Γλώσσα, 2. Μαθηματικά, 3. Πληροφορική, 4. Αγγλικά, 5. Κοινωνική Εκπαίδευση
6. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, 7. Πολιτισμική-Αισθητική Αγωγή, 8. Στοιχεία Τεχνολογίας και Φυσικών Επιστημών,
9. Προσανατολισμός- Συμβουλευτική σε θέματα επαγγελματικής σταδιοδρομίας
Ως διδακτική μέθοδος το project ή σχέδιο δράσης μπορεί να εφαρμοστεί:

• Στο πλαίσιο ενός γνωστικού αντικειμένου (γραμματισμού)
• Με συνεργασία δύο ή περισσότερων επιστημονικών κλάδων
• Με συνεργασία περισσότερων ή και όλων των επιστημονικών κλάδων που συναντώνται στα ΣΔΕ.
  Η διάρκεια ενός σχεδίου εργασίας μπορεί να είναι από 2-3 διδακτικές ώρες έως ένα διδακτικό έτος. Έτσι, μιλάμε για μικρά σχέδια δράσης ή projects, για μεσαία και για μεγάλα διαθεματικά.
  Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα συμπληρώνεται από Συμβουλευτική Προσανατολισμού σε Θέματα επαγγελματικής σταδιοδρομίας και Συμβουλευτική Ψυχολογία για την καλύτερη υποστήριξη των εκπαιδευομένων σε ατομικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο.
  ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΣΔΕ
  Είναι η συνολική ανάπτυξη των εκπαιδευομένων, η πληρέστερη συμμετοχή τους στο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι, καθώς και η αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στον χώρο της εργασίας.
  ΚΟΙΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΣΔΕ
  Παρόλο που τα ΣΔΕ ανά την Ευρώπη διαφέρουν μεταξύ τους, κυρίως σε ό,τι αφορά το προφίλ τους και το κατά πόσο δίνεται έμφαση στην εκπαίδευση ή την κατάρτιση, υπάρχουν ορισμένες προδιαγραφές, που αποτελούν ένα βασικό πυρήνα χαρακτηριστικών, τα οποία συντελούν στην επίτευξη των στόχων του θεσμού και είναι κοινά για όλα τα ΣΔΕ:
  •Κοινωνικές συμπράξεις φορέων για τη στήριξη των σχολείων.
  •Διδακτική προσέγγιση και συμβουλευτική υποστήριξη
  που εστιάζει στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των
  εκπαιδευομένων.
  •Ευέλικτα μαθήματα που στοχεύουν στην κατάκτηση βασικών
  γνώσεων και δεξιοτήτων.
  •Νέες τεχνολογίες και πληροφορική ως βασικό εργαλείο
  μάθησης.
  •Συνολική προσέγγιση των αναγκών των εκπαιδευομένων